Một số lương thực - thực phẩm phổ biến (tiếp theo)

I. Lipid (Chất béo)

Vai trò của chất béo: Là nguồn dự trữ năng lượng trong cơ thể và có tác dụng chống lạnh.

Nguồn cung cấp chất béo: Có ở dạng sản phẩm đã chế biến như bơ, đâu thực vật,…và trong các thực phẩm tự nhiên như sữa, lòng đỏ trứng, thịt, cá, lạc, vừng…

Khi cơ thể thiếu chất béo: cơ thể sẽ bị suy nhược, không có năng lượng, chán nản, tăng nguy cơ ung thư và các bệnh tim mạch. 

Khi cơ thể thừa chất béo: cơ thể bị béo phì, giảm trí nhớ, đau xương khớp, dễ mắc ung thư....

Phân loại: chất béo được chia thành 2 loại là chất béo tốt và chất béo xấu:

+ Chất béo tốt: là loại chất béo cung cấp năng lượng cho cơ thể tăng trưởng và phát triển, giảm nguy cơ xơ vữa động mạch, sản sinh ra cholesterol tốt truyền đi khắp cơ thể và ngăn ngừa các nguy cơ về bệnh tim mạch. Có trong các loại dầu như ô liu, dầu hạt cải và dầu hạt nho; cá ngừ, cá hồi và cá thu....

+ Chất béo xấu: khiến cơ thể sản sinh ra cholesterol xấu, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch. Có trong các các sản phẩm từ động vật như thịt mỡ; bánh quy, khoai tây chiên; các sản phẩm bơ sữa béo như bơ và kem.

II. Vitamine và chất khoáng

1. Chất khoáng

- Trong cơ thể người gồm Calcium (Canxi), Phosphorus (Photpho), Iodine (iot), Zinc (kẽm)…

- Các khoáng chất vô cùng cần thiết cho sự phát triển của cơ thể.

Ví dụ:

+ Thiếu canxi xương sẽ trở lên xôp và yếu

+ Thiếu iot gây ra các bệnh về tuyến giáp…

+ Thiếu kẽm ở trẻ em sẽ gây ra biếng ăn, suy giảm miễn dịch...

- Nguồn cung cấp chất khoáng: là các loại hải sản, các loại rau xanh, củ, quả tươi…

2. Vitamine

- Là những chất chỉ cần một lượng nhỏ nhưng có tác dụng lớn đến quá trình trao đổi chất. Được đặt tên theo chữ cái A,B1,B2, C. D, E…

- Chia làm hai nhóm: nhóm tan trong chất béo (A,D,E,K ) và nhóm tan trong nước (B,C…).

- Đa số vitamin cơ thể không thể tự tổng hợp mà được lấy vào cơ thể qua thức ăn.

+ Vitamine A:

Tạo ra những sắc tố trong võng mạc của mắt và chúng thúc đẩy tầm nhìn của chúng ta tốt trong ánh sáng yếu. 

Vitamine A có trong gan bò, dầu gan cá, khoai lang, cà rốt, bông cải xanh...

Khi cơ thể thiếu vitamine A gây bệnh khô mắt , khô giác mạc, nhuyễn giác mạc dẫn đến sẹo giác mạc gây mù vĩnh viễn.

Nếu tiêu thụ một lượng lớn vitamin A kéo dài hàng ngày sẽ dẫn đến các triệu chứng ngộ độc gan, đau khớp, đau đầu, biến đổi xương, nôn, da khô dễ bong vẩy hay gây thóp phồng ở trẻ em.

III. Sức khỏe và chế độ dinh dưỡng

- Các loại thức ăn khác nhau cung cấp năng lượng và các chất dinh dưỡng khác nhau

- Năng lượng và chất dinh dưỡng cần thiết cho mỗi người là khác nhau, phụ thuộc vào lứa tuổi, giới tính, cân nặng và chiều cao, công việc đòi hỏi vận động nhiều hay ít...

- Để cơ thể khỏe mạnh, phát triển đầy đủ phải có một chế độ dinh dưỡng hợp lý