Ôn tập chương 4: Từ trường

1. TỪ TRƯỜNG

Tương tác từ:

- Giữa nam châm với nam châm

- Giữa nam châm với dòng điện

- Giữa dòng điện với dòng điện

Cả 3 loại này gọi là tương tác từ. Lực tương tác giữa chúng gọi là lực từ

2. CẢM ỨNG TỪ

Để đặc trưng cho từ trường tại 1 điểm, người ta vẽ tại đó 1 véctơ \(\overrightarrow B \) : gọi là véctơ cảm ứng từ

\(\overrightarrow B \) có:

       + Điểm đặt: đặt tại điểm đang xét

       + Phương: Cùng phương với nam châm thử khi cân bằng

       + Chiều: Từ nam sang bắc

3. CẢM ỨNG TỪ DO CỦA MỘT SỐ DÒNG ĐIỆN CÓ HÌNH DẠNG ĐẶC BIỆT GÂY RA

+ Quy tắc cái đinh ốc: Quay cái đinh ốc để nó tiến theo chiều dòng điện thì chiều quay của nó tại điểm đó là chiều của \(\overrightarrow B \)

+ Quy tắc bàn tay phải: Để bàn tay phải sao cho ngón cái nằm dọc theo dây dẫn và chỉ theo chiều dòng điện, khi đó các ngón kia khum lại cho ta chiều của đường sức từ \( \Rightarrow \) xác định được chiều \(\overrightarrow B \)

+ Quy tắc đi vào mặt S (nam) và đi ra mặt N (bắc): ta thấy chiều của dòng điện cùng chiều quay của kim đồng hồ thì đó là mặt nam, ngược lại là mặt bắc

4. LỰC TỪ TÁC DỤNG LÊN PHẦN TỬ DÒNG ĐIỆN

* Quy tắc bàn tay trái: Đặt bàn tay trái sao cho các đường sức từ đâm xuyên vào lòng bàn tay, dòng điện chạy từ cổ tay đến ngón tay, thì ngón cái choãi ra là chiều của lực từ tác dụng lên dòng điện

5. TƯƠNG TÁC GIỮA HAI DÒNG ĐIỆN SONG SONG

Khi hai dòng điện song song, đặt cách nhau một khoảng r thì chúng tương tác từ với nhau

Đặc biệt: Nếu tính \(\overrightarrow {{F_t}} \) trên một đơn vị của chiều dài:  \(F = {2.10^{ - 7}}\dfrac{{{I_1}{I_2}}}{r}\)

6. LỰC LORENXƠ

+ Lực Lorenxơ là lực từ tác dụng lên mọi hạt điện tích chuyển động trong từ trường đều.

+ Lực Lorenxơ \((f)\)  do từ trường có cảm ứng từ \(\overrightarrow B \) tác dụng lên một hạt điện tích q chuyển động với vận tốc \(\overrightarrow v \) có:

- Phương: Vuông góc với \(\overrightarrow v \) và \(\overrightarrow B \)

- Chiều: xác định bằng quy tắc bàn tay trái:

* Quy tắc bàn tay trái: Đặt bàn tay trái sao cho cảm ứng từ \(\overrightarrow B \) xuyên vào lòng bàn tay. Chiều từ cổ tay đến các ngón tay là chiều của \(\overrightarrow v \). Chiều của \(f\) cùng chiều với ngón cái choãi ra 90⁰ nếu q > 0 và ngược chiều với ngón cái choãi ra 90⁰ nếu q < 0.

- Độ lớn: \(f = \left| q \right|vB\sin \alpha ;{\rm{        }}\alpha {\rm{ = }}\widehat {\overrightarrow B ,\overrightarrow v }\)