Axit axetic
- Công thức phân tử: C2H4O2
- Phân tử khối: 60
I. TÍNH CHẤT VẬT LÍ
- Axit axetic là chất lỏng, không màu, vị chua, tan vô hạn trong nước.
II. CẤU TẠO PHÂN TỬ
- Công thức cấu tạo:
- Công thức rút gọn: CH3-COOH
- Nhóm (-COOH) làm cho phân tử có tính axit
III. TÍNH CHẤT HÓA HỌC
1. Tính axit yếu
- Axit axetic là một axit hữu cơ mang đầu đủ tính chất của một axit yếu, yếu hơn axit HCl, H2SO4 nhưng mạnh hơn axit cacbonic H2CO3
- Làm quỳ tím chuyển đỏ
- Tác dụng với kim loại đứng trước H: 2CH3COOH + 2Na → 2CH3COONa + H2↑
- Tác dụng với bazơ: CH3COOH + KOH → CH3COOK + H2O
- Tác dụng với oxit bazơ: 2CH3COOH + CuO → (CH3COO)2Cu + H2O
- Tác dung với muối: 2CH3COOH + CaCO3 → (CH3COO)2Ca + CO2↑ + H2O
2. Tác dụng với rượu etylic
CH3COOH + C2H5-OH $\overset{{{H}_{2}}S{{O}_{4}}\,đặc,\,{{t}^{o}}}{\leftrightarrows}$ CH3COOC2H5 + H2O
axit axetic rượu etylic etyl axetat
3. Phản ứng cháy
- Axit axetic cháy trong oxi tạo sản phẩm gồm CO2 và H2O
$C{{H}_{3}}COOH+2{{O}_{2}}\xrightarrow{{{t}^{o}}}2C{{O}_{2}}+2{{H}_{2}}O$
IV. ỨNG DỤNG
- Axit axetic được dùng để điều chế dược phẩm, thuốc diệt cỏ, phẩm nhuộm, tơ sợi nhân tạo,…
V. ĐIỀU CHẾ
- Trong công nghiệp: điều chế từ butan theo phương trình:
$2{{C}_{4}}{{H}_{10}}+5{{\text{O}}_{2}}\xrightarrow{xt,\,{{t}^{o}}}4C{{H}_{3}}COOH+2{{H}_{2}}O$
- Để sản xuất giấm ăn (có nồng độ axit axetic từ 2-5%), người ta thường dùng phương pháp lên men dung dịch rượu etylic loãng
C2H5OH + O2 $\xrightarrow{men\,giấm}$ CH3COOH + H2O
Chú ý: Những hợp chất hữu cơ phân tử có chứa nhóm –COOH có công thức chung là CnH2n+1COOH gọi là axit cacboxylic no, đơn chức, có tính chất tương tự axit axetic.