Phân tích bài thơ Bác ơi

a. Nỗi đau xót lớn lao khi Bác Hồ qua đời trong bốn khổ thơ đầu

- Điệp từ "tuôn": Khung cảnh tang lễ bi thương với sự vỡ òa đau đớn của con người và thiên nhiên: đời tuôn nước mắt, trời tuôn mưa.

- Khung cảnh ngôi nhà sàn Bác vẫn ở trở nên trống trải, lạnh lẽo, không còn hơi ấm và hoạt động của Bác: vườn rau, mấy gốc dừa ướt lạnh, chiếc chuông nhỏ không còn reo, phòng lặng, rèm buông, tắt ánh đèn.

- Câu hỏi tu từ kết hợp với biện pháp nói giảm nói tránh: Sự thảng thốt không tin vào sự thật phũ phàng rằng Bác đã ra đi: Bác đã đi rồi sao Bác ơi?, xót xa khi kháng chiến gần đến ngày thành công nhưng Bác lại không còn:

                  "Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời

                  Miền Nam đang thắng, mơ ngày hội

                  Rước Bác vào thăm, thấy Bác cười."

- Mọi vật trở nên côi cút, vô nghĩa, trống trải khi không còn Bác ở bên:

                  " Trái bưởi kia vàng ngọt với ai

                  ..Quanh mặt hồ in mây trắng bay."

=> Nỗi đau đớn và tiếc thương vô bờ bến của cả dân tộc trước sự ra đi của Bác.

b. Hình tượng Bác Hồ trong 6 khổ tiếp theo

- Lí tưởng và lẽ sống cao cả: Bác dành cả cuộc đời lo nghĩ và đấu tranh cho tự do, hạnh phúc của nhân dân, cho nền tự do độc lập của dân tộc.

- “Bác ơi, tim Bác mênh mông thế / Ôm cả non sông, mọi kiếp người” : Bằng hình ảnh hoán dụ, Tố Hữu ca ngợi lòng yêu nước thương dân, tình nhân ái bao la của Hồ Chí Minh. Đây là hai câu thơ trong bốn câu thơ hay nhất trong bài thơ "Bác ơi!".

- Tình yêu thương quảng đại dành cho con người và vạn vật: như lòng mẹ, yêu thương từ mỗi đời nô lệ đến em thơ, cụ già; từ sự sống non tơ gần gũi quanh mình như mầm non, trái chín, ngọn lúa, cành hoa đến non sông, mọi kiếp người, dân nước, năm châu…

- Đức tính khiêm tốn, giản dị, sự hi sinh quên mình vì dân, vì nước:

                  "Một đời thanh bạch, chẳng vàng son

                  Mong manh áo vải hồn muôn trượng

                  Hơn tượng đồng phơi những lối mòn."

=> Hình tượng Bác Hồ vừa vĩ đại, cao cả vừa bình dị, gần gũi.

c. Cảm nghĩ của mọi người Việt Nam trước sự ra đi của Bác trong 3 khổ cuối

- Nhớ thương Bác không nguôi (Nghìn thu nhớ Bác biết bao nhiêu) nhưng phải nén đau thương vì cuộc cách mạng giải phóng đất nước còn dang dở như lời Bác dặn: Còn non nước.

- Thành kính tiễn biệt Bác về cõi bất tử, thế giới Người Hiền:

                  "Bác đã lên đường, theo tổ tiên

                  ...Dắt chúng con cùng nhau tiến lên."

- Trước tấm gương và di sản mà Bác để lại, nhà thơ nói riêng và nhân dân Việt Nam nói chung tâm nguyện sẽ theo con đường mà Bác chỉ ra cho toàn dân tộc. Bài thơ khép lại bằng một hình so sánh mang tượng hình sông núi kì vĩ:

              " Nhớ đôi dép cũ nặng công ơn

            ... Vững như muôn ngọn dải Trường Sơn."