Phân tích chi tiết Đêm nay Bác không ngủ

Dàn ý phân tích chi tiết Đêm nay bác không ngủ giúp các em học tốt môn văn lớp 6 sách CD
(367) 1223 26/09/2022

I. Tâm tư anh đội viên

- Hoàn cảnh:

+ Thời gian: trời đã về khuya.

+ Không gian: mái lều tranh "xơ xác", trời mưa "lâm thâm".

→ Lạnh giá, thiếu thốn, khó khăn.

Lần thức dậy đầu tiên:

+ Thái độ: ngạc nhiên, băn khoăn đến khắc khoải, lo lắng vô cùng (khổ 1).

+ Hành động: nhìn và dõi theo những cử chỉ, hành động của Bác (khổ 2, 3, 4).

+ Tâm trạng: 

  • Mơ màng như nằm trong giấc mộng đẹp đẽ, ấm áp (khổ 5).
  • Thổn thức, thì thầm xúc động (khổ 6).

→ Nghệ thuật:

+ Từ láy: mơ màng, bồn chồn, bề bộn.

+ Điệp từ "càng": diễn tả tình thương tăng cấp của anh đội viên với Bác.

- Ẩn dụ: "Người cha": Bác như người cha của mình, của dân tộc.

- So sánh: "Như nằm trong giấc mộng"; "Bóng Bác cao lồng lộng/ Ấm hơn ngọn lửa hồng": thể hiện tình cảm thân thiết, ngưỡng mộ của anh đội viên với Bác.

Lần thứ ba thức dậy:

+ Hốt hoảng, giật mình, nằng nặc mời Bác ngủ.

+ Đồng cảm, thấu hiểu "Anh đội viên nhìn Bác/ Bác nhìn ngọn lửa hồng".

+ Niềm vui sướng khi hiểu được tấm lòng, sự vĩ đại của Bác "Lòng vui sướng mênh mông".

→ Nghệ thuật:

+ Từ láy "nằng nặc".

+ Đảo trật tự ngôn từ, lặp lại các cụm từ: Diễn tả tăng dần mức độ bồn chồn, lo lắng, tình cảm chân thành của anh đội viên với Bác.

➩ Tình cảm yêu kính của anh đội viên, cũng như của tác giả và toàn dân tộc Việt Nam với Bác.

II. Hình ảnh Bác Hồ

- Cử chỉ: đốt lửa, dém chăn, nhón chân nhẹ nhàng. → Sự lo lắng, chăm sóc ân cần, tình yêu thương của Bác với chiến sĩ.

- Hình dáng: vẻ mặt trầm ngâm, mái tóc bạc, ngồi đinh ninh, chòm râu im phăng phắc, bóng Bác cao lồng lộng. → Bác lặng trong những ưu tư, suy tư. Hình ảnh Bác vừa to lớn, vĩ đại vừa gần gũi, ân tình.

- Lời nói: Chú cứ việc ngủ ngon, không an lòng, thương đoàn dân công. → Tình cảm, lòng yêu thương bao la rộng lớn. Sự hi sinh vĩ đại, lo cho dân hơn cho mình.

→ Nghệ thuật: 

+ Các từ láy gợi hình: trầm ngâm, nhẹ nhàng, lồng lộng.

+ So sánh, ẩn dụ.

- Khổ thơ cuối:

+ Điệp ngữ "Đêm nay" nhấn mạnh việc nhiều đêm không ngủ. → Bác thức là một lẽ

+ "Bác là Hồ Chí Minh" → Giọng thơ khẳng định: Bác là vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam.

➩ Tình cảm yêu thương bao la, sự vĩ đại của Bác với chiến sĩ, đồng bào và đất nước.

(367) 1223 26/09/2022