Phân tích chi tiết Tuổi thơ tôi

Dàn ý phân tích chi tiết tác phẩm Tuổi thơ tôi giúp các em học tốt môn văn lớp 6 sách CTST
(398) 1327 26/09/2022

I. Câu chuyện của Lợi và chú dế lửa

1. Hoàn cảnh hồi tưởng về tuổi thơ
- Thời gian: Vào những chiều mưa.
- Địa điểm: Quán Đo Đo.
- Tác nhân gợi sự hồi tưởng: Nghe tiếng dế văng vẳng từ chậu cây ùm tùm.
2. Kí ức tuổi thơ qua sự hồi tưởng
- Hình ảnh của bản thân: lem luốc ngoài đồng, mùa hè lui cui bờ bụi.
- Những trò chơi tuổi thơ:
+ Bắt dế, tìm tổ chim, đào khoai, nhổ đậu, bẻ mía trộm hoặc chui vô vườn nhà hàng xóm hái ổi, hái mận. → Liệt kê.
+ Đá dế là trò chơi gắn liền của bất cứ đứa trẻ thôn quê nào.
- Bạn bè tuổi thơ: thằng Lợi.
+ Là "trùm sò" nổi tiếng trong lớp.
+ Lúc nào cũng nghĩ "thu vén cá nhân". Ai nhờ gì cũng làm nhưng phải trả công. 
+ Rất yêu quý chú dế lửa, ai đổi gì cũng không đổi dù là 10, 20 viên bi hay 5 đồng bạc.
- Câu chuyện về chú dế lửa:
+ Xuất xứ: Tình cờ bắt được.
+ Đặc điểm: Màu đỏ, nhỏ con hơn dế than, đánh nhau không ai bì, hàm răng khỏe.
+ Trong chiến trận: Nổi tiếng lì đòn, có thể cắn đứt chân những con dế than to gấp đôi → Dế than chỉ mới thấy đã phồng cánh gáy "rét re re", quay đầu bỏ chạy, lùa thế nào cũng không quay lại.
3. Nhân vật tôi quay trở lại hiện tại
- Cuộc sống của các nhân vật:
+ Thầy Phu đã qua đời.
+ Lợi đã đi lập nghiệp phương xa, chưa gặp lại đã lâu.
+ Cuộc sống của nhân vật tôi bao nhiêu chuyện chất chồng, bề bộn.
- Cảm xúc của nhân vật tôi: Không ngờ mình vẫn nhớ về Lợi và những câu chuyện đó.
→ Kí ức, hồi ức và những bài học trong cuộc đời luôn là niềm ám ảnh trong tiềm thức con người.
→ Kết cấu truyện lồng trong truyện.

II. Tai họa từ sự chọc ghẹo của các bạn

- Địa điểm: Trong lớp, tiết học của thầy Phu.
- Nguyên nhân: Tụi bạn trong lớp không gạ đổi được, đâm ra ghét. Đứa nào cũng muốn làm Lợi bẽ mặt, ít nhất một lần.
- Diễn biến:
+ Thằng Bảo nghĩ mẹo: Thò tay tóm lấy túi quần Lợi, cầm hộp diêm lắc mạnh khiến dế gáy inh ỏi.
+ Thầy Phu tức giận thu lại hộp diêm của Lợi.
+ Bạn bè trong lớp hả hê.
- Kết quả:
+ Do vô ý mà thầy đặt chiếc cặp lên hộp diêm, dế lửa chết. → Thầy áy náy, xin lỗi học trò.
+ Lợi khóc rưng rức, mắt đỏ hoe, nước mắt nước mũi thành dòng.
+ Các bạn thấy lòng chùng xuống, không ai còn sung sướng; tan nát cõi lòng, chẳng còn tâm trạng ghét Lợi.
→ Tiếc nuối sự ra đi của dế lửa; hối hận trước hành động của mình.

III. Đám tang của chú dế lửa

1. Địa điểm: Dưới gốc cây bời lời sau vườn nhà Lợi.
2. Cảnh đám tang:
- Cảnh chôn cất chú dế: Lợi đặt chú dế vào hộp các-tông rồi kiếm tờ báo in màu bọc lại, buộc quanh bằng những sợi lá chuối tước mảnh.
- Cảnh “hạ huyệt” chú dế: 

+ Nhân vật tôi cầm cuốc phụ Lợi đào đất, cố đào thật sâu và vuông vức.
+ Lợi đặt hộp các-tông vào hố, sửa sang cho ngay ngắn.
+ Cả bọn ném sỏi nhặt được chung quanh lên quan tài rồi thi nhau lấp đất thật đầy.
+ Khi ngôi mộ đã vun cao, Lợi đặt những nhành cỏ tươi lên.
+ Thầy đặt vòng hoa tím nhỏ lên mộ.

- Những người tham gia đám tang:

+ Các bạn: Phụ giúp Lợi chôn cất chú dế.
+ Lợi: Cử hành tang lễ, đến cuối không kềm được mà bật khóc nức nở.
+ Thầy giáo: Chắp tay sau lưng, lặng lẽ đứng nhìn. Sau đó bước tới một bước, đặt vòng tay lên mộ rồi xoa đầu Lợi, xin lỗi Lợi "Đừng giận thầy nghe con.".

→ Một lễ tang trang nghiêm, trân trọng, thương tiếc.

→ Mọi người đều nhận được bài học của chính mình: Cần có sự cảm thông, sẻ chia trong cuộc sống và bỏ đi những tính ích kỉ, đố kị của bản thân.

(398) 1327 26/09/2022