Thu thập, tổ chức, biểu diễn, phân tích và xử lí số liệu

I. Thu thập dữ liệu

1. Khái niệm

- Những thông tin thu thập được như: số, chữ, hình ảnh,… được gọi là dữ liệu. Dữ liệu dưới dạng số được gọi là số liệu.

- Số liệu là một loại dữ liệu nhưng dữ liệu chưa chắc là số liệu.

- Các cách thu thập dữ liệu: Quan sát, lập phiếu điều tra (phiếu hỏi), thu thập từ những nguồn có sẵn (sách, báo, trang web,…)

2. Ví dụ

VD1: Cho bảng điều tra về các môn thể thao được ưa thích của lớp 6A được trình bày dưới đây

- Dữ liệu bao gồm danh sách các môn thể thao: bóng đá, cầu lông, bóng bàn, đá cầu, bóng rổ, 15, 9, 2, …

- Các số liệu: 15, 9, 2, 3, 6. 

II. Phân loại dữ liệu

1. Khái niệm

- Phân loại dữ liệu là ta đi sắp xếp các thông tin theo những tiêu chí nhất định.

2. Ví dụ

Hình dưới đây là các bình ga của một cửa hàng đang bán.

a) Cửa hàng đang bán tất cả bao nhiêu bình ga?

b) Cửa hàng bán mấu loại bình ga?

Hãy cho biết số lượng bình ga mỗi loại.

Giải:

a) Cửa hàng bán tất cả 8 bình ga

b) Quan sát hình ta thấy các bình ga có hai màu vàng và hồng.

Có hai kích thước: lớn và nhỏ

Nếu lấy tiêu chí là kích thước thì có hai loại ga là:

- Bình cỡ nhỏ: 6 bình

- Bình vỡ lớn: 2 bình

Nếu lấy tiêu chí là màu sắc để phân loại thì có 2 loại bình là:

- Màu hồng: 6 bình

- Màu vàng: 2 bình.

III. Bảng thống kê (Bảng số liệu)

1. Lý thuyết cần nhớ

- Bảng thống kê là một cách trình bày dữ liệu chi tiết hơn bảng dữ liệu ban đầu.

- Trong bảng thống kê có:

+ Đối tượng thống kê: Ta cần tìm số liệu của đối tượng nào thì đó là đối tượng thống kê. Các đối tượng này được biểu diễn ở dòng đầu tiên của bảng.

+ Tiêu chí thống kê: Thông tin, đặc điểm của mỗi đối tượng.

+ Ứng với mỗi đối tượng thống kê có một số liệu thống kê theo tiêu chí, lần lượt được biểu diễn ở dòng thứ hai.

2. Ví dụ

Bảng sau cho biết số anh chị em ruột trong gia đình của 30 học sinh lớp 6A.

Ta cần tìm thông tin số anh chị em ruột nên đối tượng thống kê là 0, 1, 2, 3

Tiêu chí thống kê là số học sinh ứng với số anh chị em ruột.

Chẳng hạn:

Với đối tượng là “Số anh chị em ruột bằng 0” thì có 9 học sinh.

Số học sinh có 1 anh chị em ruột là 6.

Số học sinh có 2 anh chị em ruột là 7.

Số học sinh có 3 anh chị em ruột là 8.