Phân tích Bài ca ngắn đi trên bãi cát (Sa hành đoản ca)

Dàn ý phân tích chi tiết tác phẩm Bài ca ngắn đi trên bãi cát (sa hành đoản ca) bao gồm: mở bài, thân bài, kết bài giúp các em học tốt môn văn 11
(379) 1262 29/07/2022

1. Mở bài:

- Giới thiệu khái quát Cao Bá Quát: là một người hiểu biết, được nhân dân tôn súng "Thánh Quát".

- Giới thiệu về "Bài ca ngắn đi trên bãi cát".

2. Thân bài

a. Hình ảnh bãi cát và con người đi trên bãi cát

- “Bãi cát dài lại bãi cát dài”: mênh mông dường như bất tận, nóng bỏng.

=> Hình ảnh tả thực, gợi con đường đi khó khăn, nhọc nhằn, xa xôi, mờ mịt.

=> Hình ảnh biểu tượng: con đường đầy khó khăn mà con người phải vượt qua để đi đến đích. Muốn tìm được cân lí, tìm được cái đích thực có ý nghĩa cho cuộc đời, con người ta phải trải qua vô vàn khó khăn, nhọc nhằn, thử thách.

- Mặt trời lặn: sự tối tăm, mù mịt

- Hình ảnh người đi trên bãi cát:

+ Đi một bước như lùi một bước: nỗi vất vả khó nhọc 

+ Không gian đường xa, bị bao vây bởi núi sông, biển

+ Thời gian: mặt trời lặn vẫn còn đi.

+ Nước mắt rơi => khó nhọc, gian truân.

=> Cảnh con đường đi xa xôi mờ mịt, đó cũng chính là con đường đời, con đường đi đến danh lợi của kẻ sĩ. Người đi trên con đường đó, trầy trật khó khăn, đi tất tả, vội vã không kể thời gian, đi với tâm trạng đau khổ, mệt mỏi, chán chường.

b. Tâm trạng và suy nghĩ của lữ khách khi đi trên bãi cát

“Không học được….giận khôn vơi”

- Nhịp điệu đều, chậm, buồn: người đi tự giận mình không có khả năng như người xưa, mà phải tự hành hạ mình, chán nản mệt mỏi vì công danh - lợi danh. Đó là nỗi ngao ngán của kẻ sĩ đi tìm chân lí giữa cuộc đời mờ mịt.

- “Xưa nay phường….bao người”

+ Câu hỏi tu từ, hình ảnh gợi tả (hơi men)

=> Sự cám dỗ của danh lợi đối với con người. Vì công danh, lợi danh mà con người bôn tẩu ngược xuôi. Danh lợi cũng là thứ rượu thơm làm say lòng người.

=> Sự chán ghét, khinh bỉ của Cao Bá Quát đối với phường danh lợi. Câu hỏi của nhà thơ như trách móc, như giận dữ, như lay tỉnh người khác nhưng cũng tự hỏi bản thân. Ông đã nhận ra tính chất vô nghĩa của lối học khoa cử, con đường công danh đương thời vô nghĩa, tầm thường.

“Bãi cát dài…ơi…”

- Câu hỏi tu từ cũng là câu cảm thán thể hiện tâm trạng băn khoăn, day  dứt giữa việc đi tiếp hay dừng lại?

- Khúc đường cùng: ý nghĩa biểu tượng => nỗi tuyệt vọng của tác giả. Ông bất lực vì không thể đi tiếp mà cũng không biết phải làm gì. Ấp ủ khát vọng cao cả nhưng ông không tìm được con đường để thực hiện khát vọng đó. Hay đó là niềm khao khát thay đổi cuộc sống.

- Hình ảnh thiên nhiên: phía bắc, phía nam đều đẹp nhưng đều khó khăn, hiểm trở.

- “Anh đứng làm chi trên bãi cát?..” câu hỏi mệnh lệnh cho bản thân => phải thoát ra khỏi bãi cát danh lợi đầy nhọc nhằn chông gai mà vô nghĩa.

+ Nhịp điệu thơ lúc nhanh, lúc chậm, lúc dàn trả, lúc dứt khoát => thể hiện tâm trạng suy tư của con đường danh lợi mà nhà thơ đang đi.

=> Hình tượng kẻ sĩ cô độc, lẻ loi đầy trăn trở nhưng kì vĩ, vừa quả quyết vừa tuyệt vọng trên con đường đi tìm chân lí đầy chông gai.

3. Kết bài:

Cảm nhận chung về bài thơ.

(379) 1262 29/07/2022