Soạn bài Đập đá ở Côn Lôn

Tài liệu hướng dẫn soạn bài Đập đá ở Côn Lôn giúp các em có thể hiểu rõ hơn về bài thơ từ bố cục đến nội dung thông qua gợi ý trả lời các câu hỏi đọc hiểu trang 150 SGK Ngữ văn 8 tập 1.

Cùng tham khảo...

Hướng dẫn soạn bài Đập đá ở Côn Lôn

Gợi ý trả lời câu hỏi đọc hiểu soạn bài Đập đá ở Côn Lôn trang 150 SGK Ngữ văn 8 tập 1.

Đọc - hiểu

1- Trang 150 SGK

Em hình dung công việc đập đá của người tù ở Côn Đảo là một việc như thế nào?

Trả lời

- Không gian: Côn Đảo là nơi khắc nghiệt, địa ngục trần gian

- Điều kiện làm việc: người tù khổ sai bị bóc lột, đàn áp

- Tính chất công việc: Việc đập đá là công việc đày ải sức khỏe, tinh thần của người tù.

- Tư thế của người tù: đứng giữa đất Côn Lôn với tư thế ngạo nghễ, lẫm liệt - tư thế của đấng anh hào.

=> Mở đầu bài thơ hình ảnh hiên ngang của người tù yêu nước có khí phách.

2- Trang 150 SGK

Bốn câu thơ đầu có hai lớp nghĩa. Hai lớp nghĩa đó là gì? Phân tích giá trị nghệ thuật của những câu thơ đó. Nhận xét khẩu khí của tác giả.

Trả lời

- Bốn câu thơ đầu có hai lớp nghĩa: nghĩa thực và nghĩa tượng trưng

+ Nghĩa thực: Công việc đập đá khổ cực, gian khó, đó là cách thực dân Pháp đày ải, hành hạ người tù cách mạng

+ Nghĩa tượng trưng: Nổi bật lên tư thế hiên ngang, tinh thần ngang tàng của chí sĩ yêu nước.

- Giá trị nghệ thuật của hình ảnh mang hai lớp nghĩa:

+ Làm trai, đứng giữa đất Côn Lôn: quan niệm truyền thống về chí nam nhi, hiên ngang, trụ cột, có chí lớn

+ Làm cho lở núi non: sức mạnh phi thường làm thay đổi cục diện, tình thế

+ Xách búa, đánh tan, năm bảy đống: không quản khó khăn, cực nhọc

+ Ra tay, đập bể, mấy trăm hòn: chiến công kì tích của đấng trượng phu anh hùng

- Khẩu khí của tác giả:

+ Sử dụng liên tiếp các động từ, tính từ mạnh nhằm khẳng định lòng kiêu hãnh của người có chí lớn, muốn hành động để giúp nước, cứu đời.

+ Giọng thơ đanh thép, hùng hồn thể hiện tư chất hiên ngang lẫm liệt, không chịu khuất phục.

3- Trang 150 SGK

Bốn câu thơ cuối bộc lộ trực tiếp những cảm xúc, suy nghĩ của tác giả. Em hãy tìm hiểu ý nghĩa những câu thơ này và cách thức biểu hiện cảm xúc của tác giả.

Trả lời

- Tác giả thể hiện ý chí, vẻ đẹp tinh thần của người chiến sĩ cách mạng: khẩu khí ngang tàng, tinh thần sắt đá không khuất phục.

- Xây dựng tương quan đối lập - cách thức tác giả thể hiện cảm xúc:

+ Đối lập giữa thử thách gian khổ với sự bền chí, tinh thần kiên cường, sẵn sàng đối mặt với thử thách (tháng ngày, mưa nắng - thân sành sỏi, dạ sắt son)

+ Đối lập chí lớn mưu đồ sự nghiệp với lúc sa cơ lỡ bước (mưa nắng - bền dạ sắt son)

- Bốn câu thơ cuối thể hiện khí chất hiên ngang, trung kiên không sờn lòng đổi chí trước vận mệnh của đất nước, dân tộc.

Soạn bài Đập đá ở Côn Lôn phần Luyện tập

1- Trang 150 SGK

Đọc diễn cảm bài thơ (Gợi ý: Đọc với giọng hùng hồn, dõng dạc, rõ ràng).

2- Trang 150 SGK

Qua cả hai bài thơ Vào nhà ngục ở Quảng Đông cảm tác và Đập đá ở Côn Lôn, em hãy trình bày những cảm nhận của mình về vẻ đẹp hảo hùng, lãng mạn của hình tượng nhà nho yêu nước và cách mạng đầu thế kỉ XX.

Trả lời

- Hình tượng nhà nho yêu nước và cách mạng đầu thế kỉ XX trong hai bài thơ:

+ Có khẩu khí anh hùng, tinh thần ngang tàng của bậc chí sĩ khi sa cơ. Lời thơ thể hiện chí nam nhi mưu đồ nghiệp lớn.

+ Khí phách hào hùng, kiên trung, coi thường hiểm nguy của những người mang chí hướng lớn và sứ mệnh vẻ vang.

Tham khảo thêm: Phân tích bài thơ Đập đá ở Côn Lôn

Soạn bài Đập đá ở Côn Lôn ngắn nhất

Bài 1 trang 150 SGK Ngữ văn 8 tập 1

Công việc đập đá của người tù ở Côn Lôn:

- Không gian: Giữa đất Côn Lôn, núi non trập trùng

- Điều kiện làm việc: Bị gông cùm, quát tháo, đánh đập

- Tính chất công việc: Lao động khổ sai.

→ Công việc đập đá khó khăn, gian khổ, khắc nghiệt.

Bài 2 trang 150 SGK Ngữ văn 8 tập 1

- Bốn câu thơ đầu có 2 lớp nghĩa:

+ Công việc khổ sai vất vả, khổ cực, bị thực dân Pháp đày đọa.

+ Người chiến sĩ đang thể hiện sức mạnh, ý chí, đang chinh phục những khó khăn, cản trở để đi tới thành công.

- Giá trị nghệ thuật của 4 câu trên:

+ Làm trai, đứng giữa đất Côn Lôn: quan niệm truyền thống về chí nam nhi, hiên ngang, trụ cột, có chí lớn, chinh phục khó khăn.

+ Đảo ngữ, đảo tính từ, động từ lên trước “lừng lẫy”, “xách búa”, “Ra tay” đã nhấn mạnh được sức mạnh, khi phách và ý chí của người chí sĩ.

+ Biện pháp nói quá “lở núi non”, “tan năm bảy đống”, “mấy trăm hòn”: Khẳng định chiến công, tôn cao hinhg tượng oai phong, lẫm liệt của người anh hùng.

→ Khẩu khí tác giả: Đanh thép, hào hùng, hiên ngang, không chịu khuất phục.

Bài 3 trang 150 SGK Ngữ văn 8 tập 1

- Ý nghĩa của 4 câu thơ cuối: Thể hiện tinh thần cách mạng bền bỉ, ý chí sắt đá và khẩu khí ngang tàng ở người anh hùng.

- Cách thức biểu hiện cảm xúc của tác giả:

Tạo thế tương quan đối lập:

+ Tháng ngày với thân sành sỏi

+ Mưa nắng với dạ sắt son.

→ Khó khăn gian khổ không làm chùn bước mà chỉ rèn thêm sự kiên cường, ý chí chiến đấu cho người chiến sĩ.

So sánh tương đồng:

+ Gian nan - việc con con, lỡ bước

+ sự nghiệp cách mạng - việc vá trời

+ Chiến sĩ cách mạng - kẻ vá trời

→ Nổi bật hình ảnh người chiến sĩ yêu nước: Sự nghiệp cách mạng vô cùng thiêng liêng, là quá trình lâu dài. Người làm việc lớn thì phải sẵn sàng đón nhận và vượt qua thử thách.

Bài 2 luyện tập trang 150 SGK Ngữ văn 8 tập 1

Những cảm nhận của mình về vẻ đẹp hào hùng, lãng mạn của hình tượng nhà nho yêu nước và cách mạng đầu thế kỉ XX qua cả hai bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác và Đập đá ở Côn Lôn:

- Họ đều là những nhà Nho yêu nước sa cơ nhưng có tinh thần kiên cường, ý chí quyết tâm theo đuổi sự nghiệp “kinh bang tế thế” đến trọn cuộc đời.

- Họ ngang tàng, ngạo nghễ, bất khuất, thể hiện phong thái ung dung đường hoàng của người chí sĩ yêu nước.

Tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm

1. Tác giả

- Phan Châu Trinh (1872 - 1926), hiệu là Tây Hồ, biệt hiệu Hi Mã, quê ở làng Tây Lộc, huyện Hà Đông (nay là thôn Tây Hồ, xã Tam Phước, thị xã Tam Kì), tỉnh Quảng Nam.

- Ông đỗ Phó bảng, được bổ dụng một chức quan nhỏ, nhưng chỉ một thời gian ngắn đã bỏ quan, chuyên tâm vào sự nghiệp cứu nước.

- Phan Châu Trinh là người đề xướng dân chủ, đòi bãi bỏ chế độ quân chủ sớm nhất ở Việt Nam.

- Hoạt động cứu nước của ông đa dạng, phong phú và sôi nổi ở trong nước, có lúc ở Pháp, ở Nhật.

- Ông là người giỏi biện luận và có tài văn chương. Văn chính luận của ông rất hùng biện, đanh thép, thơ văn trữ tình đều thấm đẫm tinh thần yêu nước và dân chủ.

- Tác phẩm chính: Tây Hồ thi tập, Tỉnh quốc hồn ca, Xăng-tê thi tập (các tập thơ), Giai nhân kì ngộ (truyện thơ dịch),...

2. Tác phẩm

- Hoàn cảnh ra đời: Năm 1908, Phan Châu Trinh bị khép tội xúi giục nhân dân nổi loạn trong phong trào chống thuế ở Trung Kì nên bị bắt đày ra Côn Đảo. Trong lúc cùng các tù nhân khác bị bắt lao động khổ sai ở đây, ông đã sáng tác bài thơ này.

- Bố cục:

• Hai câu Đề: Tư thế ngạo nghễ của người tù khi ở Côn Lôn
• Hai câu Thực: Sức mạnh phi thường của người chí sĩ yêu nước
• Hai câu Luận: Chí khí vững bền qua gian khó
• Hai câu Kết: Tinh thần lạc quan, dũng khí hiên ngang sắt đá.

- Thể loại: Thất ngôn bát cú Đường luật cổ điển.

- Phương thức biểu đạt: Biểu cảm kết hợp với tự sự.

- Nội dung chính: Bài thơ kể về việc đập đá - công việc khổ sai người tù phải làm - làm nổi bật lên tinh thần quật cường, ngang tàng của chí sĩ lúc buổi lâm nguy. Đây là nơi thực dân Pháp dùng để đày đọa, giam hãm những người yêu nước của ta.

- Giá trị nội dung: Bài thơ giúp ta cảm nhận một hình tượng đẹp, một khí thế ngang tàng, vẻ đẹp lẫm liệt của người anh hùng dù gặp phải tình cảnh gian nguy nhưng vẫn không hề ờn lòng đổi chí

- Giá trị nghệ thuật: Bài thơ sử dung bút pháp lãng mạn, hình ảnh thơ phóng đại và khoa trương. Giọng thơ hào hùng lẫm liệt giàu sức biểu cảm.

Tổng kết

Bằng bút pháp lãng mạn và giọng điệu hào hùng, bài thơ Đập đá ở Côn Lôn giúp ta cảm nhận một hình tượng đẹp lẫm liệt, ngang tàng của người anh hùng cứu nước dù gặp bước nguy nan nhưng vẫn không sờn lòng đổi chí.

Trên đây là nội dung tài liệu hướng dẫn soạn văn 8 bài Đập đá ở Côn Lôn nằm trong chương trình học môn Ngữ Văn lớp 8 đã được chúng tôi biên soạn với mục đích giúp các em học sinh tham khảo. Để học tốt hơn, các em nên tự soạn bài theo những kiến thức của bản thân. Chúc các em luôn đạt kết quả cao trong học tập.

[ĐỪNG SAO CHÉP] - Bài viết này chúng tôi chia sẻ với mong muốn giúp các bạn tham khảo, góp phần giúp cho bạn có thể để tự soạn bài Đập đá ở Côn Lôn một cách tốt nhất. "Trong cách học, phải lấy tự học làm cố" - Chỉ khi bạn TỰ LÀM mới giúp bạn HIỂU HƠN VỀ BÀI HỌC và LUÔN ĐẠT ĐƯỢC KẾT QUẢ CAO.

Xem thêm các bài soạn khác:

• Soạn bài Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác
• Ôn luyện về dấu câu